بنا بر قانون، در انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا، هیأت‌های نظارت باید نظارت کنند که در همه مراحل، انتخابات راه قانونی و درست خود را بپیماید و چنانچه به تخلفی از قانون و ‌جریان نادرستی در امور پی ببرند، برای رفع و اصلاح آن تذکر داده و یا کارهای قانونی دیگر ‌انجام دهند و سرانجام باید درستی انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا به تأیید این هیأت برسد. بنابراین، برای اجرای نظارت درست و دقیق در مراحل شش‌گانه انتخابات (‌نام‌نویسی، بررسی صلاحیت، تبلیغات، برگزاری انتخابات، رأی‌گیری و تأیید درستی انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا) بر عهده هیأت‌های نظارت است.

علاوه بر هیات‌های نظارت، هیات دیگری به نام هیات عالی نظارت در هر استان وجود دارد که از سه نماینده آن استان تشکیل می‌شود. اعضای هیات عالی نظارت را هیات مرکزی که متشکل از سه نماینده مجلس است تعیین می‌کنند.

در ابتدا سه نفر از طرف کمیسیون شورا‌ها و دو نفر از کمیسیون اصل نود به صحن علنی مجلس معرفی می‌شود و پس از به دست آوردن آرای لازم، هیأت مرکزی نظارت تشکیل می‌شود و پس از آن، این افراد از مجامع استان سه نفر را برمی‌‌گزینند که این افراد هیأت عالی نظارت بر استان‌ها را شکل می‌دهند.

هیأت عالی نظارت بر استان‌ها پنج نفر از معتمدان را انتخاب کرده و این افراد هیأت نظارت شهرستان‌ها را تشکیل می‌دهند که وظایف آن‌ها، تأیید معتمدان محلی برای اجرای نظارت بر بررسی صلاحیت‌ها، نظارت بر تبلیغات، نظارت بر اجرای انتخابات و تأیید نهایی است.